Kripto para kartları ne anlama geliyor?
Dünya üzerinde kullanımda olan 22 milyardan fazla ödeme yapılan kart (hesap, kredi ve ön ödemeli kartlar) mevcut (Nilson, 2018). İki milyardan fazla insanın bankacılık servislerinden “faydalanmadığını” hesaba katarsak, kişi başına düşen ortalama kart sayısı üç buçuk demektir. Banka ve kredi kartları 1950’li yıllardan beri hayatımızdalar ve ödemelerimizi yapma tarzımızı değiştirdikleri aşikâr. Tüketici davranışları 70 yıl aradan sonra tekrardan değişimin eşiğinde duruyor. Kısacası, blok zinciri teknolojilerinin yükselmesi -özellikle kripto paralar- finansal sistem için güçlü bir alternatif anlamına geliyor. Kripto para kartları, blok zinciri teknolojisinin sunduğu güncel alternatiflerden biri. Fakat, kripto para kartları tam olarak ne anlama geliyor? Tüketici alışkanlıklarını değiştirebilirler mi? Hepsi yazımızın devamında.
Kredi kartlarının kısa bir tarihi
Kripto para kartları ile ilgili detaylara inmeden önce sizlere banka ve kredi kartlarıyla nasıl tanıştığımızı anlatmak isterim. Banka ve kredi kartlarının tarihi 1920’li yılların ABD’sindeki petrol şirketlerine ve otel zincirlerine kadar dayanmasına rağmen modern anlamda ilk kredi kartı 1950’lerde kullanılmaya başlandı. Lakin, kullanım alanları restoranlar, oteller ve kıyafet mağazaları ile sınırlı kaldı. Kredi kartı kabul eden işletmelerin sayısı arttıkça, kredi kartının ünü sınırları aşmaya başladı. VISA ve MasterCard gibi iyi tanınmış servisler sonraki yıllarda iyice yaygınlaşmıştı (Business Insider, 2015). 20. yy’ın sonları kredi ve banka kartlarının inanılmaz derece popülerlik kazandığı yıllardı. O zamandan beri birkaç on yıl geçti ve neredeyse hepimiz ceplerimizde kredi ya da banka kartı taşıyoruz.
Kripto para kartı nedir?
Kripto para kartı, en basit haliyle, kripto para varlıklara dayanan bir finansal enstrümandır. Kripto para kartı ile mal ve hizmetleri satın almak fazlasıyla kolay. Geleneksel kartlara benziyor olmalarına rağmen aralarında önemli farklar bulunuyor. İlk olarak, geleneksel kartlar kredi notunuza dayanır. Öte yandan kripto kartlar için sadece kripto varlığınız ve bir cüzdanınızın olması yeterlidir. İkinci olarak, geleneksel kart sahipleri bankalara yıllık ödemeler yaparlar. Özellikle, bir satıcı iseniz %1 ile %4 arası işlem ücreti ödersiniz. Önemli bir farklılık ise kripto para kartlarının ödüllendirme sistemleri var. Kripto para kartlarının detaylı analizini örneklerle birlikte yazının devamında bulabilirsiniz. Okumaya devam 😊
Crypto.com, kullanıcılarına geniş bir yelpazede kripto para kartı seçenekleri sunuyor ve hepsinin birbirinden farklı özellikleri var. Kartlarının ismi MCO Visa Card olarak geçiyor. Bir cüzdan uygulamasıyla eşlenmiş halde ve 50’den farklı sanal parayı destekliyor. Firmanın kripto para kartları ABD, Avrupa veya Singapur’da temin edilebiliyor. Crypto.com’un “CRO” adında bir sanal parası mevcut. CRO ile paydaş olup kripto para kartın seviyesini yükseltmek mümkün. Yükselen kart seviyesi ile Airbnb ödemelerinde %10’a varan para iadesi, Spotify ve Netflix ödemelerinde %100’e varan para iadesi mevcut. Crypto.com, kartını başka bölgelerde de aktifleştirerek bu konuda küresel bir öncü olmak istiyor.
Paribu, Türkiye’de bulunan bir kripto para borsasıdır. Paribu’nun CEO’su Yasin Oral geçtiğimiz haftalarda Bloomberg kanalında bir duyuru yaptı ve Paribu’nun bir kripto para kartı çıkaracağını söyledi. Paribu kart sahipleri Paribu borsalarındaki kripto varlıklar ile alışveriş yapabilecekler. Oral’ın söylediğine göre kart, VISA tarafından destekleniyor olacak. Buna göre, Paribu kart 200’ün üzerinde ülkede milyonlarca farklı işletmede kullanılabilecek. Ülkemizde, dünyadaki trendlerin takip edildiğini görmek insana umut aşılıyor.
Riskler
Blok zincirinin en önemli özelliklerinden bir tanesi üçüncü partileri ve aracıları kaldırmaktır. Kripto borsalar, kartlarını piyasaya sunabilmek için finansal ödeme sistemleri ile anlaşmalar yapmak zorundalar. Dolayısıyla kripto kartı fikri bu işin felsefesine biraz aykırı kaçıyor. Tabi kripto para kartları gelenekselden dijitale geçişin bir basamağı olarak görmek de mümkün. Buna ek olarak, dünya petrokimya trendlerinden çevre dostu trendlere doğru bir geçiş yaşıyor. Bu nedenledir ki, QR kod teknolojini de hesaba katarsak, kripto kartlar gelecekte daha az popüler olabilirler.
Sonuç
Son olarak, önemli noktalardan bir tanesi de tüketici davranışları kredi kartlarının icat edilmesinden sonra bir hayli değişti. Geleneksel kartlar ilk çıktığında o kadar reklamı yapılmıştı ki ABD’deki hane halkına posta ile sürekli gönderiliyordu. Bu şekilde dünyanın en tüketici toplumu yaratılmış oldu. Göz önünde bulundurmak açısından önemli bir detay daha var. ABD’de başlayan 2008 “mortgage” krizinin de krediler ve tüketici alışkanlıklarıyla epey bir alakalı olduğunu söylemekte fayda var. Her ne kadar günümüzde COVID şartlarıyla yaşıyor ve daha az harcama yapıyor olsak da itibari para ile alakalı krediler hala mevcutlar. Bana sorarsanız; kripto para kartları, insanların kredilere karşı olan doyumsuzluğunu azaltıp kripto varlıklar için bir uyum süreci oluşturabilir.
